โมฆบุรุษ (บาลีวันละคำ 549)

โมฆบุรุษ

อ่านว่า โม-คะ-บุ-หฺรุด

บาลีเป็น “โมฆปุริส” อ่านว่า โม-คะ-ปุ-ริ-สะ

ประกอบด้วย โมฆ + ปุริส

“โมฆ” แปลตามศัพท์ว่า “ภาวะที่หลงลืม” ใช้เป็นคุณศัพท์ หมายถึง เปล่า, ว่าง, ไร้ประโยชน์, โง่ , งี่เง่า

ในภาษาไทย พจน.42 บอกไว้ว่า –

“โมฆ-, โมฆะ : เปล่า, ว่าง; ไม่มีประโยชน์, ไม่มีผล, เช่น สัญญาเป็นโมฆะ; (ภาษากฎหมาย) เสียเปล่า ไม่มีผลบังคับหรือผูกพันตามกฎหมาย”

“ปุริส” แปลตามศัพท์ว่า “ผู้ยังดวงใจของบิดามารดาให้เต็ม” “ผู้อยู่ในเบื้องสูง” “ผู้ไปในฐานะที่สูง” “ผู้เป็นไปในเบื้องหน้า” “ผู้นอน บน อก โดยปกติ” “ผู้ยังความต้องการให้เต็ม” (ดูเพิ่มเติมที่ “ปุริส” บาลีวันละคำ (71) 16-7-55)

ในแง่ความหมาย คำว่า “ปุริส = บุรุษ” มีความหมาย 2 นัย คือ –

1. ความหมายที่เข้าใจกันทั่วไป หมายถึง “ผู้ชาย”

2. ความหมายในวงกว้างหมายถึง “มนุษย์” หรือ “คน” ไม่จำกัดว่าชายหรือหญิง

(โปรดสังเกตเทียบคำว่า man ในภาษาอังกฤษ ซึ่งแปลว่า “ผู้ชาย” แต่ในวงกว้างแปลว่า “มนุษย์” หรือ “คน”)

“โมฆปุริส – โมฆบุรุษ” แปลตามศัพท์ว่า “คนเปล่าประโยชน์” เป็นคำที่พระพุทธเจ้าตรัสเรียกภิกษุที่ไม่ได้ตั้งใจปฏิบัติธรรมเพื่อบรรลุมรรคผล มิหนำซ้ำยังประพฤติเสื่อมเสียอีกด้วย

“โมฆบุรุษ” หมายถึงคนที่ไม่ได้ทำหน้าที่ให้เกิดประโยชน์สมกับเจตนารมณ์ของสถานภาพที่ตนเข้าไปเป็นอยู่ เช่น

– เป็นนักเรียนนักศึกษา แต่ไม่ตั้งใจฝึกศึกษาให้มีความรู้ความสามารถตามภูมิชั้น มิหนำซ้ำกลับทำตัวเป็นนักเลงหรือนักเล่นสนุกไปวันๆ

– เป็นนักการเมือง แต่ไม่ได้ตั้งใจทำหน้าที่รักษาผลประโยชน์ของประชาชน มิหนำซ้ำยังเบียดบังผลประโยชน์ของแผ่นดิน

คำเตือน :

ระวังจะเสียทีที่เกิดเป็นคน ถ้าทำตนเป็นโมฆบุรุษ

——————-

(Chao Chaowalit รบกวนมา)

16-11-56

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย