เลือกตั้ง (บาลีวันละคำ 578)

เลือกตั้ง

ภาษาบาลีว่าอย่างไร

คำว่า “เลือกตั้ง” ตรงกับภาษาอังกฤษว่า election

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล election เป็นบาลีว่า “อุจฺจินน” (อุด-จิ-นะ-นะ)

“อุจฺจินน” เป็นคำนาม ถ้าเป็นคำกริยา (ปฐมบุรุษ (= ผู้ที่ถูกพูดถึง), เอกพจน์) เป็น “อุจฺจินาติ” (อุด-จิ-นา-ติ)

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “อุจฺจินาติ” ว่า to select, choose, search, gather, pick out or up (เลือก, เลือกเฟ้น, ค้นหา, รวบรวม, เลือกคัดหรือเลือกสรรไว้)

พจน.42 บอกไว้ว่า –

“เลือกตั้ง : เลือกสรรบุคคลให้เป็นผู้แทนหรือให้ดํารงตําแหน่งด้วยการออกเสียงลงคะแนน เช่น เลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร เลือกตั้งกรรมการ”

คำว่า “ออกเสียงลงคะแนน” นักเรียนบาลีย่อมจะนึกถึงคำบาลีว่า “สลากา” (สะ-ลา-กา, ศัพท์นี้เป็นอิตถีลิงค์) ภาษาไทยใช้ว่า “สลาก” (สะ-หฺลาก)

“สลากา” ใช้ในความหมายหลายอย่าง (ดูที่ “สลากภัต” บาลีวันละคำ (476) 3-9-56) ความหมายที่เข้าใจทั่วไปคือ –

(1) การลงคะแนนเพื่อให้ได้ตัวผู้มีสิทธิ์หรือผู้เป็นที่ต้องการ เช่นในกรณีสิ่งของมีจำกัด แต่ผู้มีสิทธิ์จะได้รับมีหลายคน

(2) กรรมวิธีสุ่มเลือก เช่นในกรณีสิ่งของมีครบตัวผู้รับ แต่ชนิดและคุณภาพต่างกัน ใครจะได้ของชิ้นไหน เป็นไปตามสลากที่จับ

สรุปว่า –

1. “อุจฺจินน” หรือ “อุจฺจินาติ” เป็นคำแสดงความหมาย แปลว่า “เลือก”

2. “สลากา” (สลาก) หมายถึงกรรมวิธีในการเลือก หรือวิธีการลงคะแนน

ในคัมภีร์เล่าถึง election หรือการลงคะแนนที่โด่งดังไว้เรื่องหนึ่ง คือกรณีเลือกภิกษุที่สมควรได้รับถวายผ้าเนื้อดี ปรากฎว่าพระเทวทัตชนะพระสารีบุตรซึ่งเป็นพระอัครสาวกด้วยคะแนนเสียงท่วมท้น เนื่องจากในถิ่นนั้นเป็น “ฐานเสียง” ของพระเทวทัต

แต่เมื่อพระเทวทัตครองจีวรเนื้อดีไปปรากฎตัวในที่ไหนๆ มหาชนก็ตำหนิติเตียนกันทั่วไปถึงความไม่เหมาะสม

: คะแนนเสียงสนับสนุนเป็นภาพลวงตา

: ทำงานเพื่อปวงประชาเป็นภาพจริง

15-12-56

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย