บ่อนการพนัน (บาลีวันละคำ 1,120)

บ่อนการพนัน

บาลีว่าอย่างไร

คำว่า “การพนัน” คำบาลีที่ใช้เป็นสามัญคือ “อกฺข” และ “ชูต”

(๑) “อกฺข” (อัก-ขะ) รากศัพท์มาจาก อกฺ (ธาตุ = ไป) + ข ปัจจัย

: อกฺ + ข = อกฺข แปลตามศัพท์ว่า “วัตถุอันเขาใช้ไป” (คือทอดไป โยนไป) เดิมหมายถึง ลูกเต๋า, ลูกบาศก์, ลูกสกา (a die) ต่อมาจึงขยายความหมายไปเป็น คะแนน, การพนัน (gamble, gambling)

(๒) “ชูต” (ชู-ตะ) รากศัพท์มาจาก ชุ (ธาตุ = แล่นไป, โกง) + ต ปัจจัย, ทีฆะ (ยืดเสียง) อุ (ที่ ชุ) เป็น อู

: ชุ + ต = ชุต > ชูต แปลตามศัพท์ว่า (1) “การเล่นที่ไปสู่การชนะและแพ้” (2) “การเล่นเป็นเหตุให้โกงกัน” หมายถึง การเล่นสกา, การเล่นการพนัน (playing at dice, gambling)

ในคัมภีร์มีศัพท์ว่า “ชูตสาลา” ประกอบด้วย ชูต + สาลา

“สาลา” ก็คือที่เราใช้ว่า “ศาลา” แปลตามศัพท์ว่า “โรงเรือนเป็นที่ผู้คนไปหา” หมายถึง ห้องโถง, ห้องใหญ่, บ้าน; เพิง, โรงสัตว์ (a large hall, large room, house; shed, stable)

พจนานุกรมบาลี-อังกฤษ แปล “ชูตสาลา” ว่า gambling hall = โรงเล่นการพนัน ตรงกับที่เราเรียกว่า บ่อนการพนัน นั่นเอง

เมื่อพูดว่า “บ่อนการพนัน” เรามักคุ้นคำอังกฤษว่า casino

พจนานุกรม สอ เสถบุตร แปล casino ว่า โรงมหรสพ, โรงเต้นรำ, โรงบ่อน

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล casino เป็นบาลีว่า –

mahājanaraṅgamaṇḍala

มหาชนรงฺคมณฺฑล

(มะ-หา-ชะ-นะ-รัง-คะ-มัน-ดะ-ละ)

ประกอบด้วย มหาชน + รงฺค + มณฺฑล

แปลว่า พื้นที่ซึ่งจัดไว้ให้มหาชนเข้าไปหาความบันเทิง

สรุปว่า casino > ชูตสาลา > มหาชนรงฺคมณฺฑล > บ่อนการพนัน

พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม ของท่าน ป.อ.ปยุตฺโต ข้อ [200] อบายมุข 6 แสดงโทษของการติดการพนันตามที่แสดงไว้ในพระไตรปิฎก ดังนี้ –

(หมายเหตุในพจนานุกรม :

คำแปลภาษาไทยถือตามที่แปลกันมา ส่วนภาษาอังกฤษแปลต่างหาก ไม่ได้มุ่งให้ตรงกัน)

ติดการพนัน (indulgence in gambling) มีโทษ 6 คือ:

1) เมื่อชนะย่อมก่อเวร

a) As winner, he begets hatred.

2) เมื่อแพ้ก็เสียดายทรัพย์ที่เสียไป

b) As loser, he regrets his lost money.

3) ทรัพย์หมดไปๆ เห็นชัดๆ

c) There is actual loss of wealth.

4) เข้าที่ประชุม เขาไม่เชื่อถือถ้อยคำ

d) His word has no weight in an assembly.

5) เป็นที่หมิ่นประมาทของเพื่อนฝูง

e) He is scorned by his friends and companions.

6) ไม่เป็นที่พึงประสงค์ของผู้ที่จะหาคู่ครองให้ลูกของเขา เพราะเห็นว่าจะเลี้ยงลูกเมียไม่ไหว

f) He is not sought after by those who want to marry their daughters, for they would say that a gambler cannot afford to keep a wife.

——–

สัจธรรมการพนัน :

: เจ้าของบ่อน – รวย

: คนเล่น – ซวย (ทุกราย)

19-6-58

ต้นฉบับ