นานาสังวาส (บาลีวันละคำ 669)

นานาสังวาส

อ่านว่า นา-นา-สัง-วาด

บาลีเป็น “นานาสํวาส” อ่านว่า นา-นา-สัง-วา-สะ

ประกอบด้วย นานา + สํวาส

“นานา” แปลตามรากศัพท์ว่า “อย่างนั้นอย่างนี้” (so and so) = ต่างๆ นานา, ทุกชนิด, ต่างๆ กัน (ฝรั่งแปลความว่า variously, differently)

คำว่า “นานา” ระวังอย่าเขียนผิดเป็น “นา ๆ”

คำเดิมของบาลีเขียน นา + นา = นานา จึงใช้ไม้ยมกเป็น นา ๆ ไม่ได้

“สํวาส” มาจาก สํ + วาส แปลตามศัพท์ว่า “การอยู่ร่วมกัน” “การอยู่ด้วยกัน” และรวมความไปถึงความสนิทสนมกัน การสมสู่อยู่กิน หรือครองคู่กันฉันผัวเมีย

ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า

“สังวาส : (คำนาม) การอยู่ด้วยกัน, การอยู่ร่วมกัน; การร่วมประเวณี. (คำกริยา) ร่วมประเวณี, มักใช้ว่า ร่วมสังวาส หรือ เสพสังวาส”

นานา + สังวาส = นานาสังวาส

พจน.54 บอกไว้ว่า –

“นานาสังวาส : “การอยู่ร่วมต่างกัน” การที่พระสงฆ์มีศีลไม่เสมอกัน ทำอุโบสถหรือสังฆกรรมร่วมกันไม่ได้”

พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ ของท่าน ป.อ.ปยุตฺโต อธิบายไว้ว่า –

“นานาสังวาส” หมายถึง มีธรรมเป็นเครื่องอยู่ร่วม (คืออุโบสถและสังฆกรรมเป็นต้น) ที่ต่างกัน, สงฆ์ผู้ไม่ร่วมสังวาส คือ ไม่ร่วมอุโบสถและสังฆกรรมด้วยกัน เรียกว่าเป็นนานาสังวาสของกันและกัน

เหตุที่ทำให้นานาสังวาสมี ๒ คือ ภิกษุทำตนให้เป็นนานาสังวาสเอง เช่น อยู่ในนิกายหนึ่งไปขอเข้านิกายอื่น หรือแตกจากพวกเพราะเหตุวิวาทาธิกรณ์อย่างหนึ่ง อีกอย่างหนึ่งถูกสงฆ์พร้อมกันยกออกจากสังวาส

————–

เฉพาะในทางวินัยของสงฆ์ ภิกษุที่บวชในนิกายเดียวกัน มีข้อวัตรปฏิบัติไปในทางเดียวกัน อยู่ร่วมกันได้ เรียกว่า “สมานสังวาส” (สะ-มา-นะ–)

ถ้าบวชต่างนิกายกัน หรือมีข้อวัตรปฏิบัติแตกต่างกัน รังเกียจกันและกัน ก็อยู่ร่วมกันไม่ได้ เรียกว่า “นานาสังวาส”

สำหรับชาวบ้าน อยู่ในสังคมเดียวกัน มีสิทธิและหน้าที่เท่ากัน รู้สึกเป็นพวกเดียวกัน ไม่แบ่งสี แบ่งฝ่าย ไม่เอาพื้นเพ ที่มา หรือภูมิหลังมาเป็นเส้นแบ่ง อย่างนี้คือ สมานสังวาส

ถ้าตรงกันข้าม (เช่นคนขาวรังเกียจคนดำในสังคมอเมริกา) ก็คือ นานาสังวาส

คิดให้ดี คำว่า “นานาสังวาส” นี้ประหลาด

“สังวาส” หมายถึง “อยู่ร่วมกัน”

แต่พอเป็น “นานาสังวาส” กลายเป็น “แยกกันอยู่ทั้งๆ ที่ยังอยู่ร่วมกัน”

: ปรับความคิดเห็นให้ถูกธรรม

: เปลี่ยนพฤติกรรมให้สะอาด

: นานาสังวาสก็ไม่ต้องมี

17-3-57

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย