นัชชา (บาลีวันละคำ 1,373)

นัชชา

ชื่อเฉพาะที่วิเคราะห์ไม่ง่าย

“นัชชา” อ่านว่า นัด-ชา รูปคำอาจ “ลากเข้าวัด” หรือ “จับบวช” เป็นภาษาบาลีได้

ในคัมภีร์หลายแห่งมีข้อความว่า –

“นชฺชา  เนรญฺชราย  ตีเร” (นัชชา เนรัญชรายะ ตีเร)

แปลว่า “แทบฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา”

“นชฺชา” ศัพท์เดิมเป็น “นชฺช” (นัด-ชะ) รากศัพท์มาจาก นที (แม่น้ำ) + โย วิภัตติ

(๑) “นที” รากศัพท์มาจาก –

1) นทฺ (ธาตุ = ส่งเสียงไม่ชัดเจน) + อ ปัจจัย + อี ปัจจัยเครื่องหมายอิตถีลิงค์

: นทฺ + อ = นท + อี = นที แปลตามศัพท์ว่า “สิ่งที่ส่งเสียงทุกขณะ”

2) นทฺ (ส่งเสียง) + อิ (ธาตุ = ไป) + อ ปัจจัย + อี ปัจจัยเครื่องหมายอิตถีลิงค์

: นท + อิ = นทิ + อี = นที แปลตามศัพท์ว่า “สิ่งที่ส่งเสียงไปพลาง” (ไหลไปด้วย ส่งเสียงไปด้วย)

(๒) นที + โย (วิภัตตินามที่หนึ่ง พหูพจน์), ลบ โย, แปลง อี ที่ นที เป็น ย (นที > นทฺย), แปลง ทฺย (ที่ นทฺย) เป็น ชฺช

: นที + โย = นทีโย > นที > นทฺย > นชฺช แปลว่า “แม่น้ำทั้งหลาย”

“นชฺช” แจกรูปด้วยวิภัตตินามที่หกเป็น “นชฺชา” แปลว่า “แห่งแม่น้ำ” (แทบฝั่งแห่งแม่น้ำ)

อภิปราย:

๑ นชฺชา > นัชชา ถ้าเป็นคำบาลีสามัญก็มีที่มาดังว่านี้

แต่ถ้าเป็นชื่อคน (proper name) จะเป็นภาษาอะไรและแปลว่าอะไร ย่อมขึ้นอยู่กับความประสงค์ของเจ้าของชื่อหรือผู้ตั้งชื่อ

ถ้าเจ้าของชื่อหรือผู้ตั้งชื่อก็ไม่ทราบว่าเป็นภาษาอะไรและแปลว่าอะไร เพียงแต่เห็นว่ารูปคำแปลกดี เสียงก็ฟังดูดี จึงเอามาตั้งเป็นชื่อ (ปัจจุบันเป็นแบบนี้กันมาก) ก็ต้องนับว่าเป็นปัญหาอย่างหนึ่งในภาษาไทย

๒ มีชื่อหนึ่ง สะกดว่า “ณัฐชา” แปลว่า “ผู้เกิดจากนักปราชญ์” คำนี้ควรอ่านว่า นัด-ถะ-ชา แต่อาจมีคนอ่านตามความสะดวกปากว่า นัด-ชา

คนที่ฟังเสียง นัด-ชา (จากคำ “ณัฐชา”) อาจไม่ทราบว่าสะกดอย่างไร จึงสะกดไปตามความเข้าใจของตน “ณัฐชา” จึงกลายเป็น “นัชชา” ไปก็ได้

นี่น่าจะเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิด “คำพ้องเสียง” ขึ้นในภาษาไทย

จึงเป็นบทเรียนว่า ได้ยินแต่เสียงอย่าเพิ่งไว้ใจว่าจะตรงกับที่เราคิด

: อย่าไว้ใจคำ

: เช่นเดียวกับที่-อย่าไว้ใจคน

————

(ตามคำรบกวนของ ไพศาล อุ่นอุรา‎)

3-3-59

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย