King of kings บาลีว่าอย่างไร (บาลีวันละคำ 1,624)

King of kings

บาลีว่าอย่างไร

พจนานุกรมว่าอย่างไร?

(๑) English-Thai: NECTEC’s Lexitron-2 Dictionary แปล King of kings ว่า พระเยซูคริสต์, พระเจ้า, God, Jesus Christ

(๒) English-Thai: HOPE Dictionary แปล King of kings ว่า พระเยซูคริสต์, พระเจ้า, พระยะโฮวา

มีผู้ถวายพระสมัญญานามแด่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ว่า King of kings

พระสมัญญานามนี้ไม่ได้หมายถึงพระเยซูคริสต์, พระเจ้า หรือพระยะโฮวา แต่มีความหมายตามตัวว่า “พระมหากษัตริย์ของพระมหากษัตริย์ทั้งหลาย” หรืออาจแปลเป็นสำนวนว่า “ราชาแห่งปวงราชัน”

ในภาษาไทยมีคำที่เราคุ้นกันดีคำหนึ่ง คือ “ราชาธิราช”

“ราชาธิราช” ประกอบด้วย –

(1) ราชา แปลทับศัพท์ว่า “พระราชา”

(2) อธิ (คำอุปสรรค = ยิ่ง, ใหญ่, ทับ, เหนือ) + ราชา = อธิราชา แปลว่า “พระราชาผู้ยิ่งใหญ่”

: ราชา + อธิราชา = ราชาธิราชา > ราชาธิราช

พจนานุกรม Thai-English-French: Volubilis Dictionary แปล “ราชาธิราช” เป็นอังกฤษว่า king of kings; emperor; great king; mighty king

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“ราชาธิราช : (คำนาม) พระราชาผู้เป็นใหญ่กว่าพระราชาอื่น ๆ. (ส.).”

พจนานุกรมฯ วงเล็บไว้ว่า “(ส.)” หมายความว่า คำว่า “ราชาธิราช” เป็นรูปคำสันสกฤต

ความจริง “ราชาธิราช” เป็นคำบาลีด้วย ในคัมภีร์บาลีมีศัพท์ว่า “ราชาธิราช” ปรากฏอยู่หลายแห่ง เช่นในภิสชาดก ปกิณกนิบาต (พระไตรปิฎกเล่ม 27 ข้อ 1924) มีข้อความว่า –

โส  ขตฺติโย  โหตุ  ปสยฺหการี

ราชาธิราชา  พลวา  ยสสฺสี

ส  จาตุรนฺตํ  มหิมาวสาตุ

ภิสานิ  เต  พฺราหฺมณ  โย  อหาสิ.

ข้าแต่ท่านพราหมณ์ ผู้ใดลักเอาเหง้าบัวของท่านไป

ขอให้ผู้นั้นจงปราบดาภิเษกเป็นกษัตริย์

เป็นราชาธิราช มีกำลัง มียศศักดิ์

จงครอบครองแผ่นดินมีมหาสมุทรทั้งสี่เป็นขอบเขตเถิด

(เป็นคำพูดของพราหมณ์ผู้มั่งคั่งมีทรัพย์ 80 โกฏิ แต่เบื่อหน่ายการครองเรือน จึงออกบวชเป็นฤษี สาปแช่งผู้ขโมยเหง้าบัวซึ่งเป็นภักษาหารประจำวันของตน การที่สาปแช่งเช่นนี้ก็เพราะเล็งเห็นโทษของการอยู่ครองสมบัติว่าเป็นบ่อเกิดแห่งทุกข์ภัยใหญ่หลวง จึงสาปแช่งให้ขโมยไปได้รับทุกข์สาหัสเช่นนั้น)

………….

: อยากเป็นใหญ่ เป็นได้ไม่ยาก

: แต่เป็นใหญ่เหนือความอยาก ช่างยากเสียนี่กระไร

14-11-59

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย