จบบริบูรณ์ (บาลีวันละคำ 957)

จบบริบูรณ์

เมื่ออ่านหนังสือมาถึงหน้าสุดท้าย และถ้าเป็นตอนสุดท้ายของเรื่อง เราก็มักจะพบคำว่า “จบบริบูรณ์”

คำว่า “จบบริบูรณ์” มีคำบาลีคือ “บริบูรณ์”

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“บริบูรณ์ : (คำกริยา) ครบถ้วน, เต็มที่, เต็มเปี่ยม. (ส. ปริปูรฺณ; ป. ปริปุณฺณ).”

พจน.54 บอกว่า “บริบูรณ์” บาลีว่า “ปริปุณฺณ”

“ปริปุณฺณ” ในบาลีเป็นคำกริยา และใช้เป็นคุณศัพท์ แปลว่า –

(1) เต็มเปี่ยม, เต็มรอบ, บริบูรณ์, เสร็จสิ้น, เป็นที่พอใจ (quite full, fulfilled, complete, finished, satisfied)

(2) บริบูรณ์, ไม่บกพร่อง, สมบูรณ์, มั่นคงแข็งแรง, มีสุขภาพดี (complete, not defective, perfect, sound, healthy)

ความจริงศัพท์บาลีก็มีคำว่า “ปริปูรณ” (ปะ-ริ-ปู-ระ-นะ) ซึ่งตรงกันกับ “บริบูรณ์” แปลว่า การทำให้เต็ม, การทำให้สำเร็จ (fulfilment, completion)

“จบบริบูรณ์” ถ้าเป็นภาพยนตร์ฝรั่ง เมื่อจบเรื่องก็จะมีคำว่า the end

พจนานุกรม สอ เสถบุตร แปลคำว่า “จบบริบูรณ์” เป็นภาษาอังกฤษว่า the end; to come to an end

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล end เป็นบาลีหลายศัพท์ เช่น –

(1) anta อนฺต (อัน-ตะ) = ที่สุด

(2) pariyanta ปริยนฺต (ปะ-ริ-ยัน-ตะ) = ท้ายที่สุด

(3) koṭi โกฏิ (โก-ติ) = ปลาย, ริม

(4) osāna โอสาน (โอ-สา-นะ) = การสิ้นสุด, การลงท้าย

(5) pariyosāna ปริโยสาน (ปะ-ริ-โย-สา-นะ) = การจบเสร็จ, สำเร็จเสร็จสิ้น

(6) niṭṭhāna นิฏฺฐาน (นิด-ถา-นะ) = การจบลง, ทำไปจนจบเสร็จ

อีกคำหนึ่งที่นิยมใช้ในภาษาไทย คือ “อวสาน” (คำนี้ไม่มี ต์)

“อวสาน” บาลีอ่านว่า อะ-วะ-สา-นะ แปลว่า การจบลง การสิ้นสุด, การอวสาน, การลงเอย (stopping ceasing; end, finish, conclusion)

อย่างไรก็ตาม “จบบริบูรณ์” หรือ the end ในคัมภีร์บาลีนิยมใช้คำว่า “สมตฺต” (สะ-มัด-ตะ) และ “นิฏฺฐิต” (นิด-ถิ-ตะ) เป็นพื้น

: สมตฺต แปลว่า (1) สำเร็จ, จบ (accomplished, brought to an end) (2) สมบูรณ์, ครบถ้วน, ดีเลิศ (complete, entire, perfect)

: นิฏฺฐิต แปลว่า จบหรืออวสาน, สิ้นสุด, สำเร็จ (brought or come to an end, finished, accomplished)

วันนี้ ปีพุทธศักราช 2557 จบบริบูรณ์

: จบบริบูรณ์เฉพาะปี

: แต่การทำความดียังไม่จบ

#บาลีวันละคำ (957)

31-12-57

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย