เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน (บาลีวันละคำ 988)
เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน
สำนวนบาลีพูดว่าอย่างไร
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –
“เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน : (สํานวน) (คำกริยา). แสดงความรู้หรืออวดรู้กับผู้ที่รู้เรื่องดีกว่า.”
“สำนวน” ในที่นี้หมายถึง “ถ้อยคําหรือข้อความที่กล่าวสืบต่อกันมาช้านานแล้ว มีความหมายไม่ตรงตามตัวหรือมีความหมายอื่นแฝงอยู่ เช่น สอนจระเข้ให้ว่ายนํ้า รําไม่ดีโทษปี่โทษกลอง” (พจน.54)
การแสดงความรู้หรืออวดรู้กับผู้ที่รู้เรื่องดีกว่า
สำนวนไทยพูดว่า “เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน”
สำนวนอังกฤษพูดว่า to sell coal to Newcastle = เอาถ่านหินไปขายเมืองนิวคาสเซิล (มีอธิบายว่า เมืองนิวคาสเซิลในอังกฤษเป็นเมืองที่อุดมไปด้วยเหมืองถ่านหิน คือผลิตถ่านหินได้มากที่สุด)
สำนวนบาลีพูดว่าอย่างไร ?
ค้นในคัมภีร์พระไตรปิฎก พบข้อความใน ภิกขุนูปัสสยสูตร พระไตรปิฎกเล่ม 16 ข้อ 514 คำบาลีเป็นดังนี้ :
[514] อถ โข ถุลฺลติสฺสา ภิกฺขุนี อนตฺตมนา อนตฺตมนวาจํ นิจฺฉาเรสิ กึ ปน อยฺโย มหากสฺสโป อยฺยสฺส อานนฺทสฺส เวเทหมุนิโน สมฺมุขา ธมฺมํ ภาสิตพฺพํ มญฺญติ, เสยฺยถาปิ นาม สูจิพาณิชโก สุขุมสูจิการสฺส สนฺติเก สูจึ วิกฺเกตพฺพํ มญฺเญยฺย, เอวเมว อยฺโย มหากสฺสโป อยฺยสฺส อานนฺทสฺส เวเทหมุนิโน สมฺมุขา ธมฺมํ ภาสิตพฺพํ มญฺญตีติ.
แปลเป็นไทยดังนี้ :
ครั้งนั้นแล ภิกษุณีชื่อถุลลติสสาไม่พอใจ จึงเปล่งคำแสดงความไม่พอใจว่า เพราะเหตุไรเล่าพระผู้เป็นเจ้ามหากัสสปจึงสำคัญธรรมที่ตนควรกล่าวต่อหน้าพระผู้เป็นเจ้าอานนท์ผู้เป็นมุนีเปรื่องปราด
เปรียบเหมือนพ่อค้าเข็มสำคัญว่าควรขายเข็มในสำนักของช่างเข็มผู้ชำนาญ ฉันใด
พระผู้เป็นเจ้ามหากัสสปย่อมสำคัญธรรมที่ตนควรกล่าวต่อหน้าพระผู้เป็นเจ้าอานนท์ผู้เป็นมุนีเปรื่องปราด ฉันนั้นเหมือนกัน
——–
ขยายความ :
พระอานนท์นั้นเป็นที่ทราบกันดีว่าเป็นประดุจ “คลังแห่งธรรม” คือฉลาดปราดเปรื่องในธรรมทั้งหลาย การแสดงธรรมต่อหน้าผู้ฉลาดในธรรมเช่นนี้ก็ตรงกับสำนวนไทยที่ว่า “เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน” นั่นเอง
——–
ได้ความว่า “เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน” สำนวนบาลีพูดว่า :
“สูจิพาณิชะโก สุขุมะสูจิการัสสะ สันติเก สูจิง วิกเกตัพพัง มัญเญยยะ”
= เปรียบเหมือนพ่อค้าเข็มสำคัญว่าควรขายเข็มในสำนักของช่างเข็มผู้ชำนาญ
หรืออาจพูดสั้นๆ ว่า “เอาเข็มไปขายช่างเข็ม”
สรุป :
“การแสดงความรู้หรืออวดรู้กับผู้ที่รู้เรื่องดีกว่า”
: สำนวนไทยว่า – เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน
: สำนวนอังกฤษว่า – เอาถ่านหินไปขายเมืองนิวคาส
: สำนวนบาลีว่า – เอาเข็มไปขายช่างเข็ม
: คำบาลี ไม่ได้มีแค่บทสวดมนต์
: ชีวิตคน ไม่ได้มีแค่เสพสุขไปวันๆ
#บาลีวันละคำ (988)
31-1-58