ธนาณัติ (บาลีวันละคำ 2,113)

ธนาณัติ

อ่านว่า ทะ-นา-นัด

ประกอบด้วยคำว่า ธน + อาณัติ

(๑) “ธน”

บาลีอ่านว่า ทะ-นะ รากศัพท์มาจาก –

(1) ธนฺ (ธาตุ = ส่งเสียง) + อ ปัจจัย

: ธนฺ + อ = ธน แปลตามศัพท์ว่า “สิ่งอันผู้คนออกเสียงว่าเป็นของเรา” (คือแสดงความเป็นเจ้าของด้วยความชื่นชม)

(2) ชนฺ (ธาตุ = เกิด) + อ ปัจจัย, แปลง ช เป็น ธ

: ชนฺ + อ = ชน > ธน แปลตามศัพท์ว่า “สิ่งยังภาวะคนจนให้เกิด” (คำแปลนี้ฟังเหมือนขัดแย้ง คือถ้ามี “ธน” ความจนก็จะไม่เกิด แต่มองในมุมกลับก็คือ “เพราะไม่มีสิ่งนี้ จึงทำให้มีคนจน”)

“ธน” (นปุงสกลิงค์) หมายถึง ทรัพย์สมบัติ, โดยปกติได้แก่ทรัพย์สินเงินทอง, ความร่ำรวย, สมบัติ (wealth, usually wealth of money, riches, treasures)

ในภาษาไทย พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“ธน, ธน– : (คำนาม) ทรัพย์สิน. (ป., ส.).”

(๒) “อาณัติ”

บาลีเป็น “อาณตฺติ” อ่านว่า อา-นัด-ติ รากศัพท์มาจาก จาก อาณฺ (ธาตุ = ส่งไป) + ติ ปัจจัย, แปลง ติ เป็น ตฺติ

: อาณ + ติ = อาณติ > อาณตฺติ (อิตถีลิงค์) แปลตามศัพท์ว่า “เครื่องส่งไป” (คือส่งอำนาจที่มีอยู่เหนือสิ่งนั้นๆ ไปบังคับ)

“อาณตฺติ” หมายถึง อาณัติ, บัญญัติ, กฎ, คำสั่งหรือคำสั่งห้าม, คำบงการ (order, command, ordinance, injunction)

“อาณตฺติ” ในภาษาไทยตัดตัวสะกดออกตัวหนึ่งตามหลักนิยม ใช้เป็น “อาณัติ” (อา-นัด)

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“อาณัติ : (คำนาม) ข้อบังคับ, คําสั่ง, กฎ, เครื่องหมาย; การมอบหมายให้ดูแลปกครอง เช่น อาณาเขตในอาณัติ ดินแดนในอาณัติ. (ป. อาณตฺติ).”

ธน + อาณัติ = ธนาณัติ แปลเอาความตามศัพท์ว่า “คำสั่งจ่ายเงิน”

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“ธนาณัติ : (คำนาม) การส่งเงินทางไปรษณีย์ โดยผู้ส่งมอบเงินไว้ ณ ที่ทําการไปรษณีย์แห่งหนึ่งแล้วเจ้าหน้าที่ไปรษณีย์ออกตราสารสั่งให้ที่ทําการไปรษณีย์อีกแห่งหนึ่งจ่ายเงินให้แก่ผู้รับ; (คำที่ใช้ในกฎหมาย) ตราสารซึ่งที่ทําการไปรษณีย์แห่งหนึ่งสั่งให้ที่ทําการไปรษณีย์อีกแห่งหนึ่งจ่ายเงิน. (ป. ธน + อาณตฺติ).”

หนังสือ “ไปรษณียนิเทศ พ.ศ. 2557” จัดทาโดยคณะกรรมการกิจการไปรษณีย์ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ในหมวด 8 บริการธนาณัติ ข้อ 126 อธิบายไว้ว่า –

“บริการธนาณัติ หมายถึง บริการที่บริษัทรับฝากเงินจากผู้ฝากส่ง ณ ที่ทำการแห่งหนึ่งแล้วดำเนินการออกตราสารสั่งจ่ายเงินซึ่งเรียกว่าธนาณัติ หรือออกคำสั่งให้ที่ทำการแห่งใดแห่งหนึ่งจ่ายเงินหรือออกตราสารสั่งจ่ายเงินให้แก่ผู้รับที่มีนามระบุในตราสารนั้น”

และในข้อ 129 บอกไว้ว่า ธนาณัติในประเทศแบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ –

1 ไปรษณีย์ธนาณัติธรรมดา คือ ธนาณัติที่ส่งไปให้ผู้รับทางบริการไปรษณีย์รับรอง

2 ไปรษณีย์ธนาณัติด่วนพิเศษ คือ ธนาณัติที่ส่งไปให้ผู้รับทางบริการไปรษณีย์ด่วนพิเศษ

3 ธนาณัติอิเล็กทรอนิกส์ คือ ธนาณัติที่ส่งไปให้ผู้รับทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์

อภิปราย :

เมื่อประชาชนหันมาใช้วิธีโอนเงินให้กันทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น คาดว่าในอนาคตอันใกล้นี้บริการธนาณัติชนิดที่ใช้แผ่นกระดาษคงจะหายไปจากกิจการไปรษณีย์ เช่นเดียวกับบริการรับส่งโทรเลขที่คนสมัยนี้แทบจะไม่รู้จักกันอีกแล้ว

…………..

ดูก่อนภราดา!

ชีวิตที่ได้กำไร : ใช้เงินแสวงหาบุญ

ชีวิตที่ขาดทุน : ใช้บุญแสวงหาเงิน

#บาลีวันละคำ (2,113)

26-3-61

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย