บัณรสพร (บาลีวันละคำ 3,037)

บัณรสพร

พร 15 ประการจากมงคลจักรวาลน้อย

อ่านว่า บัน-นะ-รด-สะ-พอน

ประกอบด้วยคำว่า บัณรส + พร

(๑) “บัณรส”

บาลีเป็น “ปณฺณรส” อ่านว่า ปัน-นะ-ระ-สะ เป็นคำสำหรับนับจำนวน (ที่บาลีเรียกว่า “สังขยา”) แปลว่า “สิบห้า” (จำนวน 15)

(๒) “พร”

บาลีเป็น “วร” (วะ-ระ) รากศัพท์มาจาก วรฺ (ธาตุ = ปรารถนา) + อ (อะ) ปัจจัย

: วรฺ + อ = วร แปลตามศัพท์ว่า “ภาวะอันบุคคลปรารถนา”

“วร” (ปุงลิงค์, นปุงสกลิงค์, คุณศัพท์) ในบาลีใช้ในความหมายดังนี้ –

(1) เป็นนาม หมายถึง ความปรารถนา, พร, ความกรุณา (wish, boon, favour)

(2) เป็นคุณศัพท์ หมายถึง ประเสริฐ, วิเศษ, เลิศ, อริยะ (excellent, splendid, best, noble)

ในที่นี้ “วร” ใช้ในฐานะเป็นนาม

“วร” ในภาษาไทยแปลง ว เป็น พ จึงเป็น “พร”

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“พร : (คำนาม) คําแสดงความปรารถนาให้ประสบสิ่งที่เป็นสิริมงคล เช่น ให้พร ถวายพระพร, สิ่งที่ขอเลือกเอาตามประสงค์ เช่น ขอพร. (ป. วร).”

ปณฺณรส + วร = ปณฺณรสวร (ปัน-นะ-ระ-สะ-วะ-ระ) แปลว่า “พรสิบห้าประการ” เขียนแบบไทยเป็น “บัณรสพร” (บัน-นะ-รด-สะ-พอน)

ขยายความ :

ในพิธีบำเพ็ญกุศล บางโอกาสพระสงฆ์ท่านจะอนุโมทนาด้วยบทสวดที่โบราณเรียกว่า “มงคลจักรวาลน้อย” ขึ้นต้นว่า “สพฺพพุทฺธานุภาเวน” (สัพพะพุทธานุภาเวนะ) แปลว่า “ด้วยอานุภาพแห่งพระพุทธเจ้าทั้งปวง”

ข้อความตอนหนึ่งในบทมงคลจักรวาลน้อยระบุรายการพร 15 ประการ ซึ่งผู้เขียนบาลีวันละคำตั้งชื่อในที่นี้ว่า “บัณรสพร”

ข้อความส่วนที่เป็น “บัณรสพร”มีดังนี้

เขียนแบบบาลี :

ชยสิทฺธิ ธนํ ลาภํ

โสตฺถิ ภาคฺยํ สุขํ พลํ

สิริ อายุ จ วณฺโณ จ

โภคํ วุฑฺฒี จ ยสวา

สตวสฺสา จ อายู จ

ชีวสิทฺธี ภวนฺตุ เต.

เขียนแบบคำอ่าน :

ชะยะสิทธิ ธะนัง ลาภัง

โสตถิ ภาค๎ยัง สุขัง พะลัง

สิริ อายุ จะ วัณโณ จะ

โภคัง วุฑฒี จะ ยะสะวา

สะตะวัสสา จะ อายู จะ

ชีวะสิทธี ภะวันตุ เต.

คำแปล :

ความสำเร็จในชัยชนะ 1 ทรัพย์ 1 ลาภ 1

ความสวัสดี 1 ความมีโชค 1 ความสุข 1 กำลัง 1

สิริ 1 อายุ 1 วรรณะ 1

โภคะ 1 ความเจริญ 1 ความมียศ 1

อายุยืนร้อยปี 1

ความสำเร็จในชีวิต 1

จงมีแก่ท่านเทอญ.

ความหมายของพรแต่ละคำ :

(1) ชยสิทฺธิ = ได้รับชัยชนะ (accomplishment, success, prosperity of victory)

(2) ธนํ = มีเงินใช้ไม่ขาดมือ (wealth of money, riches, treasures)

(3) ลาภํ = ได้สิ่งที่ต้องการเสมอ (receiving, getting, acquisition, gain, possession)

(4) โสตฺถิ = มีสวัสดิภาพ ปลอดโปร่งปลอดภัย (well-being, safety, blessing)

(5) ภาคฺยํ = โชคดี, ความสบเหมาะในโอกาสต่างๆ (good luck, fortune)

(6) สุขํ = สุขกายสบายใจ (agreeable, pleasant, blest)

(7) พลํ = มีกำลังแข็งแรง สุขภาพดี (strength, power, force)

(8) สิริ = ความรุ่งเรืองสง่างาม (splendour, glory, majesty, prosperity)

(9) อายุ = มีอายุยืน (vitality, longevity)

(10) วณฺโณ = มีผิวพรรณผ่องใส (beauty)

(11) โภคํ = มีฐานะดี, มีทรัพย์มั่งคั่ง (possession, wealth)

(12) วุฑฺฒี = มีความเจริญรุ่งเรือง (furtherance, prosperity)

(13) ยสวา = มียศ มีผู้นับหน้าถือตา (famous, having renown)

(14) สตวสฺสา อายู = มีอายุนับร้อยปี (innumerable lives)

(15) ชีวสิทฺธี = มีความสำเร็จในชีวิต, ชีวิตประสบความสำเร็จ (accomplishment, success, prosperity of life)

หมายเหตุ : คำแปลภาษาไทยและภาษาอังกฤษในวงเล็บเป็นเพียงความหมายหนึ่งเท่านั้น อาจแปลเป็นอย่างอื่นได้อีก

…………..

เมื่อพอทราบความหมายแล้ว ต่อไปเมื่อได้ฟังพระท่านอนุโมทนาด้วยพรบทนี้ก็จะได้น้อมใจรับพรด้วยความเข้าใจและเกิดความปีติในธรรมโดยทั่วกัน

…………..

ดูก่อนภราดา!

: พรที่สำเร็จด้วยการลงมือทำ

: เลิศล้ำกว่าพรที่สำเร็จด้วยการขอ

#บาลีวันละคำ (3,037)

5-10-63 

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย