สพฺพญฺญู (บาลีวันละคำ 70)
สพฺพญฺญู
อ่านว่า สับ-พัน-ยู
ใช้ในภาษาไทยว่า “สัพพัญญู”
มาจากคำว่า สพฺพ + ญา = สพฺพญฺญู
“สพฺพ” แปลว่า ทั้งปวง, ทั้งหมด, ทุกอย่าง
“ญา” เป็นธาตุ (รากศัพท์) แปลว่า รู้
มีวิเคราะห์ศัพท์ว่า “สพฺพสงฺขตมสงฺขตํ อนวเสสํ ชานาตีติ –สพฺพญฺญู = ผู้รู้หมดสิ้นซึ่งสังขตธรรมและอสังขตธรรมทั้งปวง”
“สพฺพญฺญู” เป็นพระนามหนึ่งในจำนวนหลายๆ พระนามของพระพุทธเจ้า
“สพฺพญฺญู” เขียนแบบไทยเป็น “สัพพัญญู”
สัจธรรมของชีวิตคือ “นอกจากทุกข์ ไม่มีอะไรเกิด นอกจากทุกข์ไม่มีอะไรดับ”
“ทุกข์” หรือ “ปัญหา” จึงเป็น “สัพพะ – ทุกอย่าง” ของชีวิต
พระพุทธเจ้าทรงรู้จักทุกข์ รู้เหตุที่ทำให้ทุกข์เกิด รู้ทางดับทุกข์ และรู้วิธีดำเนินไปสู่ความดับทุกข์ ดังนั้น จึงทรงได้พระนามว่า “สัพพัญญู – ผู้รู้ทุกอย่าง”
บาลีวันละคำ (70)
15-7-55
สพฺพ = สรรพ, ทั้งปวง, ทั้งหมด (สมตฺต อขิล สกล นิสฺเสส อเสส ฯเปฯ) (ศัพท์วิเคราะห์)
– สรติ ปวตฺตตีติ สพฺพํ สิ่งที่เป็นไป
สรฺ ธาตุ ในความหมายว่าเป็นไป ว ปัจจัย, ลบสระที่สุดธาตุ, แปลง รฺ เป็น พ, ว เป็น พ
– สพฺพติ คจฺฉติ ปวตฺตตีติ สพฺพํ สิ่งที่เป็นไป
สพฺพฺ ธาตุ ในความหมายว่าเป็นไป อ ปัจจัย
สพฺพญฺญู = พระสัพพัญญู, พระพุทธเจ้า (ศัพท์วิเคราะห์)
สพฺพสงฺขตมสงฺขตํ อนวเสสํ ชานาตีติ สพฺพญฺญู ผู้ทรงรู้สังขตธรรมและอสังขตธรรมทั้งปวง
สพฺพ บทหน้า ญา ธาตุ ในความหมายว่ารู้ รู ปัจจัย, ซ้อน ญฺ, ลบ รฺ อนุพันธ์และสระที่สุดธาตุ