บทความเรื่อง กฐินมาแล้ว
กฐินมาแล้ว (๑)
———–
ใกล้จะออกพรรษา ใกล้จะถึงหน้ากฐิน
หาความรู้เรื่องกฐินกันไว้ก่อน
———–
ตอนที่ ๑ : กฐินสามัคคี
———–
ใครจะเป็นเจ้าภาพทอดกฐินวัดไหน มีธรรมเนียมอยู่ว่าต้องไปจองไว้ก่อน และประกาศให้คนทั้งหลายรับรู้
จะทำบุญถวายอะไรๆ จะเลี้ยงพระกันสักกี่คณะ จะถวายสังฆทานกันสักกี่ราย จะทอดผ้าป่ากันสักกี่กอง ก็ทำได้ทันที ไม่ต้องจอง
แต่ทำไมจะทอดกฐินจึงต้องจองก่อน ?
เหตุผลก็คือ ทำบุญอย่างอื่นจะทำกันสักกี่รายก็ไม่มีข้อจำกัด ใครมาก่อนก็ทำก่อน ใครมาทีหลังก็ทำได้อีก จึงไม่จำเป็นจะต้องจอง
แต่กฐินเป็นพุทธบัญญัติ กำหนดไว้ว่าวัดหนึ่งปีหนึ่งทอดได้รายเดียว
เมื่อรายหนึ่งทอดไปแล้ว สงฆ์วัดนั้นจะรับกฐินอีกไม่ได้
ถ้าทอดแล้วทอดอีกได้เหมือนกับทำบุญอย่างอื่นๆ จะต้องจองก่อนทำไม
นี่คือเหตุผลที่เป็นข้อยืนยันว่า ทอดกฐิน วัดหนึ่งปีหนึ่งทอดได้รายเดียวเท่านั้น
ทอดมากกว่าหนึ่งราย ผิดพุทธบัญญัติ ไม่เป็นกฐิน
หลักฐานอีกข้อหนึ่งก็คือ “กฐินสามัคคี”
“กฐินสามัคคี” คืออะไร เกิดขึ้นมาได้อย่างไร ?
กฐินสามัคคี ไม่ได้หมายความว่า มีคนหนึ่งคิดจะทอดกฐิน แล้วก็เลยไปเที่ยวชักชวนญาติมิตรมาสามัคคีร่วมกันเป็นเจ้าภาพ
คงมีหลายท่านที่เข้าใจผิดคิดว่าเป็นอย่างนี้
เข้าใจอย่างนี้ ผิดครับ
และเรากำลังช่วยกันทำให้ผิดกลายเป็นถูก เพราะไม่ศึกษาให้เข้าใจ
ใครจองกฐินแล้วไปชักชวนญาติมิตรเป็นสายๆ มาร่วมกันเป็นเจ้าภาพทอดกฐิน อย่างนั้นนับว่าเป็นความสามัคคีในหมู่คณะเดียวกัน ควรอนุโมทนา เพราะก็ยังคงเป็นเจ้าภาพเดียวตามหลักการของพระธรรมวินัย
แต่แบบนั้นไม่ใช่ “กฐินสามัคคี” ตามความหมายเดิม
ถือว่าเป็นความสามัคคีภายในคณะหนึ่งเดียวของตนเท่านั้น
กฐินสามัคคีตามความหมายที่แท้จริงมีสาเหตุมาจากมีคนต้องการจะทอดกฐินที่วัดเดียวกันหลายราย
หมายความว่า แต่ละรายสามารถทอดไปรายเดียวได้สบายๆ อยู่แล้ว ไม่จำเป็นต้องไปหาใครมาเป็นเจ้าภาพร่วม
แต่เห็นใจรายอื่นๆ ที่มีศรัทธาต้องการจะทอดเหมือนกัน
เพราะเมื่อรายหนึ่งทอดแล้ว รายอื่นๆ ก็หมดสิทธิ์ ทอดอีกไม่ได้
ทุกรายจึงพร้อมใจกันรวมตัวเป็นเจ้าภาพร่วมกัน กลายเป็นเจ้าภาพรายเดียว
นี่คือเหตุผลที่ถูกต้องแท้จริงของคำว่า “กฐินสามัคคี”
เวลานี้เกิดภาพ “กฐินสามัคคี” ที่วิปริตผิดพลาดอย่างยิ่ง นั่นก็คือ ถึงวันทอดกฐินก็มีเจ้าภาพกฐินเป็นสิบเป็นร้อยคณะจัดเครื่องกฐินของแต่ละคณะขึ้นไปตั้งชุมนุมกันในศาลา พอได้เวลาก็ทำพิธีทอด แต่ละคณะก็ยกเครื่องกฐินของตนเข้าไปถวายพระ
แล้วก็เข้าใจกันว่านี่คือ “กฐินสามัคคี”
นี่คือการกระทำที่ผิดพระธรรมวินัยอย่างยิ่ง
ขอย้ำว่า กฐินที่จะทอดวัดใดวัดหนึ่งมีได้คณะเดียวเท่านั้น ไม่ใช่เป็นสิบเป็นร้อยคณะ
ถ้ามากับเป็นสิบเป็นร้อยคณะ ต้องรวมตัวกันให้เป็นคณะเดียว มีผ้ากฐินชุดเดียวเท่านั้น ไม่ใช่มีเป็นสิบเป็นร้อยไตรแล้วก็บอกกันว่าทุกไตรเป็นผ้ากฐิน
การรวมตัวกันได้ให้เหลือหนึ่งเดียวนั่นแหละคือความหมายที่ถูกต้องของ “กฐินสามัคคี”
การที่ยังแยกเป็นคณะๆ เข้าไปถวายนั่นเองเป็นการฟ้องอยู่แล้วในตัวว่า ยังสามัคคีกันไม่ได้
แบบนั้นจึงไม่ใช่ “กฐินสามัคคี”
เท่าที่เห็นมาในระยะหลังๆ นี่หลายวัดจัดกฐินสามัคคีแบบผิดๆ อย่างที่ว่ามานี้ ปีนี้ก็คงจะมีทำกันอย่างนั้นอีก อาศัยความไม่รู้ไม่เข้าใจของประชาชนเป็นที่ตั้ง
เรื่องแบบนี้คณะสงฆ์ควรสั่งให้ชัดเจน ไม่ใช่ปล่อยให้วัดต่างๆ เหยียบย่ำพระธรรมวินัยกันแบบไม่รู้ไม่ชี้
แต่วิธีหนึ่งที่เราสามารถทำได้เลยตั้งแต่บัดนี้ก็คือ ศึกษาให้รู้ทัน
ถ้าพระท่านไม่ยอมศึกษาเรื่องของท่านเองให้เข้าใจแล้วปฏิบัติให้ถูก เราก็ต้องช่วยท่าน คือช่วยกันศึกษาให้เข้าใจ
เมื่อเข้าใจแล้วก็จะได้ไม่ไปสนับสนุนท่านแบบผิดๆ
การไม่ไปสนับสนุนแบบผิดๆ นั่นเองเป็นการช่วยสนับสนุนให้พระไม่ปฏิบัติผิดพระธรรมวินัย
อย่าไปร่วม และอย่าไปอนุโมทนากับการทอดกฐินสามัคคีวิปริตแบบนั้นครับ
นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย
๑๐ กันยายน ๒๕๕๘
————
กฐิน, กฐิน–
[กะถิน, กะถินนะ-] น. ผ้าพิเศษที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตแก่ภิกษุสงฆ์เฉพาะกฐินกาล, ตามศัพท์แปลว่า ไม้สะดึง คือ กรอบไม้สำหรับขึงผ้าที่จะเย็บเป็นจีวร; คํา กฐิน นี้ ใช้ประกอบกับคําอื่นอันเนื่องด้วยพิธีกฐิน ผ้าที่ถวายแก่ภิกษุสงฆ์ในพิธีนี้ เรียกว่า ผ้ากฐิน ในฤดูกาลเรียกว่า กฐินกาล [กะถินนะกาน] คือระยะเวลาตั้งแต่แรมคํ่าหนึ่ง เดือน ๑๑ ถึงกลางเดือน ๑๒ ระยะเวลานี้เรียกเป็นสามัญว่า เทศกาลกฐิน [เทดสะกานกะถิน] ฤดูกฐิน หรือ หน้ากฐิน ก็มี ก่อนจะถึงกฐินกาลผู้ประสงค์จะถวายผ้ากฐินแก่ภิกษุสงฆ์วัดใดจะต้องไปแจ้งความจํานงว่าจะนำผ้ากฐินไปทอดที่วัดนั้นเป็นการล่วงหน้า การแสดงความจํานงล่วงหน้านี้ เรียกว่า จองกฐิน การทําพิธีถวายผ้ากฐิน เรียกว่า ทอดกฐิน พระภิกษุผู้ได้รับมอบผ้ากฐินจากสงฆ์โดยวิธีที่กําหนดไว้ในพระวินัย เรียกว่า ผู้กรานกฐิน ผู้ครองกฐิน หรือ องค์ครองกฐิน เฉพาะผ้ากฐิน บางทีก็เรียกว่า องค์กฐิน ถ้าพร้อมกับของอื่นอันเป็นบริวารสําหรับถวายภิกษุสงฆ์ เรียกว่า เครื่องกฐิน หรือ บริวารกฐิน [บอริวานกะถิน] เมื่อนําผ้ากฐินไปทอดโดยมีขบวนแห่ เรียกว่า แห่กฐิน ถ้ามีพิธีฉลอง เรียกว่า ฉลองกฐิน การที่ภิกษุสงฆ์ผู้ร่วมอยู่ในพิธีอนุโมทนาต่อองค์ครองกฐินตามพระวินัย หรือการที่บุคคลแสดงความยินดีในการที่เขาทอดกฐิน เรียกว่า อนุโมทนากฐิน [อะนุโมทะนากะถิน] ภิกษุสงฆ์ผู้ได้อนุโมทนากฐินแล้วนั้น ย่อมได้ชื่อว่าเป็น ผู้กรานกฐิน ด้วย ผลของการทอดกฐิน เรียกว่า อานิสงส์กฐิน, ในทางวินัยสิทธิพิเศษ ๕ ประการซึ่งมีแก่ภิกษุผู้ได้กรานกฐินแล้ว ก็เรียกว่า อานิสงส์กฐิน เช่นกัน. (ดู กรานกฐิน และ จุลกฐิน).