มายา – ยามา (บาลีวันละคำ 278)

มายา – ยามา

บาลี 2 คำนี้ สลับเสียงสลับคำเหมือนจะล้อกัน แต่เป็นคนละคำกัน และมีความหมายคนละอย่าง

“มายา” เป็นคำบาลีที่เราค่อนข้างคุ้น มีความหมายว่า รูปลวง, การลวง, การล่อลวง, การหลอกลวง, การโกง, เล่ห์กระเท่ห์, เล่ห์กล, การแสร้งทํา, การตบตา, การหน้าไหว้หลังหลอก, สูตรลึกลับ, กลวิเศษ, การเล่นกล

“มายา” มีรูปคำ เสียง และความหมายอย่างเดียวกับ magic ในภาษาอังกฤษ

“ยามา” เป็นชื่อสวรรค์ชั้นที่ 3 ในภูมิสวรรค์ 6 ชั้น คือ จาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี ปรนิมมิตวสวัตดี

สวรรค์ชั้นยามามีท้าวสุยามเทพบุตรเป็นผู้ปกครอง

ชื่อ “ยามา” มีความหมายว่า “เทพผู้ไปจากทุกข์” “เทพผู้ถึงสุขทิพย์”

ปกติศัพท์นี้เป็น “ยาม” (ยา-มะ) แต่เมื่อเป็นชื่อสวรรค์ ใช้เป็นพหูพจน์ จึงเป็น “ยามา”

ผู้ที่ไม่คุ้นกับชื่อ “ยามา” มักเข้าใจผิดว่าสวรรค์ชั้นนี้ชื่อ “มายา” ซ้ำยังอธิบายว่า เป็นสวรรค์ชั้นที่มีความสวยงามชวนพิศวงหลงใหลราวกับมนตร์เสน่ห์มายา

: ถ้าเฉลียว ความเท็จก็หมดโอกาส

: ถ้าฉลาด ก็มีโอกาสรู้ความจริง

(ถือวิสาสะหยิบ มายา-ยามา สองคำนี้มาจาก-ขอบพระคุณ)

บาลีวันละคำ (278)

11-2-56

มายา (บาลี-อังกฤษ)

รูปลวง, การล่อลวง, การหลอกลวง, การโกง, การหน้าไหว้หลังหลอก

สูตรลึกลับ, กลวิเศษ, มายา, เล่ห์กระเท่ห์

การตบตา, การเล่นกล jugglery, conjuring

มายา กลลวง (ศัพท์วิเคราะห์)

– มเยน อสุเรน สุเร วญฺจิตต ปยุตฺตตฺตา มยสฺสายนฺติ มายา กลลวงของอสูรที่อสูรใช้เพื่อลวงเทวดา

มย บทหน้า ณ ปัจจัย อา.อิต. พฤทธิ์ อ เป็น อา

– เมติ ปริเมติ อญฺเญน อุตฺตเมน คุเณน อตฺตโน คุณนฺติ มายา อาการที่เทียบความดีของตนกับความดีเยี่ยมอื่น

มา ธาตุ ในความหมายว่ากะ, ประมาณ ย ปัจจัย

มายา อิต.(พจนานุกรมศัพท์บาลี)

ความหลอกหลวง, กล, มารยา, เล่ห์เหลี่ยม, ความเปรื่องปราด, ความปรานี.

มายา

น. มารยา, การลวง, การแสร้งทํา, เล่ห์กล. (ป., ส.).

มายากร

น. คนเล่นกล, คนแสดงกล.

มายากล

น. การเล่นกล, การแสดงกล.

มายาการ

น. ความเชื่อถือและการปฏิบัติที่มุ่งให้เกิดผลด้วยการใช้พลังหรืออํานาจเหนือธรรมชาติ เช่นของขลัง พิธีกรรม หรือหลักลี้ลับ บังคับให้เป็นไปตามที่ตนต้องการ.

มายาประสาน

ดู กําแพงขาว.

มายาวี

น. ผู้มีมารยา, ผู้มีเล่ห์เหลี่ยมทําให้ลุ่มหลง, เจ้าเล่ห์. (ป., ส.).

ยาม เวลา, คราว

ยาติ คจฺฉตีติ ยาโม กาลที่ดำเนินไปตามปกติ

ยา ธาตุ ในความหมายว่าไป, เป็นไป ม ปัจจัย

อุปยเมติ อโห รตฺติ จาเนนาติ ยาโม กาลเป็นเครื่องกำหนดวันและคืน

ยมุ ธาตุ ในความหมายว่ากำหนด ณ ปัจจัย

ยามา สวรรค์ชั้นยามา, เทพชั้นยามา (ศัพท์วิเคราะห์)

ทุกฺขโต ยาตา อปคตาติ ยามา เทพผู้ไปจากทุกข์

ยา ธาตุ ในความหมายว่าไป ม ปัจจัย

ทิพฺพํ สุขํ ยาตา ปยาตา สมฺปตฺตาติ ยามา เทพผู้ถึงสุขทิพย์

ยา ธาตุ ในความหมายว่าถึง, บรรลุ ม ปัจจัย

ยาม (บาลี-อังกฤษ)

1 การสำรวม (เฉพาะเมื่อมาร่วมกับ จาตุ-ยาม การสำรวม ๔ อย่าง)

2 ยาม (ช่วงเวลาของวัน กลางคืนมี ๓ คือ ปฐมยาม มัชฌิมยาม ปัจฉิมยาม)

3 เทวดาพวกพญายม, ผู้เป็นพญายมหรือผู้ปกครองยมโลก, คนในบังคับของพระยม, อาณาจักรพระยม, ผู้อยู่ในยมโลก

ยม (ประมวลศัพท์)

พญายม, เทพผู้เป็นใหญ่แห่งโลกของคนตาย และเป็นเจ้านรก, ยมราช ก็เรียก

ยม ป.(พจนานุกรมศัพท์บาลี)

พญายม, เทพเจ้าผู้เป็นใหญ่ของคนตาย; ความสำรวม.

ยามา (ประมวลศัพท์)

สวรรค์ชั้นที่ ๓ มีท้าวสุยามเทพบุตรปกครอง

สวรรค์

แดนอันแสนดีเลิศล้ำด้วยกามคุณ ๕, โลกของเทวดา ตามปกติหมายถึงกามาพจรสวรรค์ (สวรรค์ที่ยังเกี่ยวข้องกับกาม) ๖ ชั้น คือ จาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี ปรนิมมิตวสวัตดี

ยามา

น. ชื่อสวรรค์ชั้นที่ ๓ แห่งสวรรค์ ๖ ชั้น ได้แก่ จาตุมหาราชหรือจาตุมหาราชิกหรือจาตุมหาราชิกา ดาวดึงส์ ยามา ดุสิต นิมมานรดี และปรนิมมิตวสวัตดี, มีท้าวสุยามเป็นผู้ครอง.

ดูโพสในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย