เจตนาสามกาล
เจตนาสามกาล
—————-
เจตนาสามกาล เป็นข้อพิจารณาในเรื่องกรรม และการให้ผลของกรรม ได้แก่ –
๑ ปุพพเจตนา (ความตั้งใจในเบื้องต้น) = เจตนาก่อนจะทำ
๒ มุญจนเจตนา (แปลตามศัพท์ว่า “ความตั้งใจในการปล่อย”) = เจตนาในขณะทำ คือขณะปล่อยสิ่งของออกจากมือเพื่อให้แก่ผู้อื่น (เน้นที่ “ทาน-การให้”)
เจตนาที่ ๒ นี้คำเดิมท่านเรียก “สันนิฏฐาปกเจตนา” แปลตามศัพท์ว่า “ความตั้งใจที่จะทำให้สำเร็จ” หมายถึงเจตนาในขณะลงมือทำและทำจนสำเร็จ
๓ อปรเจตนา หรือ อปราปรเจตนา (ความตั้งใจต่อมา) = เจตนาสืบเนื่องต่อมาจากการกระทำนั้น หรือความรู้สึกที่เกิดขึ้นหลังจากได้ทำสำเร็จแล้ว
เจตนาสามกาลนี้เป็นหลักในการที่จะทำบุญ คือทำกรรมที่ดีให้ได้ผลมาก และมักเน้นในเรื่องทาน
ท่านสอนว่า ควรถวายทานหรือให้ทานด้วยเจตนาที่ครบทั้งสามกาล คือ
– ก่อนให้ มีใจยินดี (ปุพพเจตนา)
– ขณะให้ ทำใจผ่องใส (มุญจนเจตนา)
– ให้แล้ว ชื่นชมปลื้มใจ (อปรเจตนา)
ท่านว่า ผู้ที่ทำบุญให้ทานแล้วรู้สึกเสียดายในภายหลัง ผลแห่งทานย่อมทำให้มีทรัพย์สมบัติมาก แต่ผลแห่งอปรเจตนาที่ไม่ผ่องใส ย่อมทำให้ไม่ได้เสวยสุขอันเกิดจากสมบัตินั้น กล่าวคือ “รวย แต่ไม่มีความสุข” หรือรวยทรัพย์แต่ซอมซ่อ
……………………………..
พระพุทธพจน์ :
ปุพฺเพว ทานา สุมโน
ททํ จิตฺตํ ปสาทเย
ทตฺวา อตฺตมโน โหติ
เอสา ยญฺญสฺส สมฺปทา.
ก่อนให้ ก็ปลอดโปร่ง
กำลังให้ ก็เปรมปรีดิ์
ให้แล้ว ก็ปลาบปลื้ม
บุญที่สมบูรณ์เป็นดั่งนี้
(ทานสูตร อังคุตรนิกาย ฉักกนิบาต
พระไตรปิฎกเล่ม ๒๒ ข้อ ๓๐๘)
……………………………..
พลเรือตรี ทองย้อย แสงสินชัย
๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
๑๖:๓๖
…………………………………
เจตนาสามกาล