วิสาขภาษิต
วิสาขภาษิต
————-
[๑] ตาราราสิ วิสาขา ยา
ตายะ ยุตโตวะ จันทิมา
ปุณโณ เตนะ ปะยุตตา ยา
วิสาขะปุณณะมี ติถี.
ดิถีใด
ประกอบด้วยพระจันทร์เต็มดวง
โคจรผ่านกลุ่มดาวฤกษ์วิสาขะ
ดิถีนั้น ชื่อว่าวิสาขปุรณมี
[๒] นิพพัตโต อะภิสัมพุทโธ
ตัสสังเยวะ จะ นิพพุโต
โลกัสสะ โลจะโน สัตถา
อะมะตังปะทะเทสะโก.
พระบรมศาสดาผู้เป็นดวงตาของโลก
ผู้แสดงหนทางแห่งความไม่ตาย
ได้ประสูติ ตรัสรู้ และนิพพาน
ในดิถีเช่นนั้น ทั้งสามคราว
[๓] สิโลกะมะนุกัสสามิ
ตัสสะ วัณณัปปะกาสะกัง
อัปปะปัญญายะ ปูเรนะ
ปะสาเทนะ ตะถาคะเต.
ด้วยปัญญาอันน้อย
แต่ด้วยความเลื่อมใสอันเต็มเปี่ยม
ข้าพเจ้าจักกล่าวโศลก
ประกาศพระคุณของพระผู้มีพระภาคพระองค์นั้น
[๔] อิธะ ปะสาทะเน นัตถิ
อาณัตติ มะมะ อัญญะโต
สาสะเนนะ มะนาเปนะ
ภัตติง ทัมมิ สะทา สะทา.
ข้าพเจ้ามิได้ถูกคนอื่นบังคับ
ให้เลื่อมใสในพระพุทธศาสนานี้
คำสอนอันแสนจะดื่มใจต่างหาก
เป็นเหตุให้ข้าพเจ้าถวายความภักดีมิรู้แล้ว
[๕] ยาวะ อัชชะตะนา สัตถา
สะเจ โลกัมหิ ฐัสสะติ
สันโต โลโก สุสันโตวะ
อะโหทานิ สะ นิพพุโต.
หากสมเด็จพระศาสดาจักดำรงพระชนม์อยู่ในโลก
จนถึงกาลทุกวันนี้ไซร้
โลกนี้ก็จะสงบแสนสงบ
แต่อนิจจา! บัดนี้พระองค์นิพพานเสียแล้ว
[๖] ธัมโม จะ วินะโย ตัสสะ
สัตถา โน วิยะ ติฏฐะติ
ตัส๎มา โส นิพพุโต กามัง
สาสะนัง ปะนะ ติฏฐะติ.
ธรรมและวินัยของพระองค์ยังตั้งอยู่
เสมือนเป็นพระศาสดาของเราทั้งหลาย
เพราะฉะนั้น แม้พระองค์จะนิพพานแล้ว
คำสอนของพระองค์ก็ยังคงประดิษฐานอยู่
[๗] โก นุ โถมะยะตี สัมมา-
ปะฏิปัตติมะนุตตะรัง
โย สัทโธ สะ จะเร ธัมมัง
ยัญเจ เกวะละวันทะนัง.
ศาสดาคนไรหนอที่สรรเสริญความประพฤติดี-
ปฏิบัติชอบว่าประเสริฐกว่าการบูชาด้วยอามิส
ผู้ใดมีศรัทธา ก็จงประพฤติธรรมความดีเข้าเถิด
การกราบไหว้แต่อย่างเดียวจะทำอะไรได้
[๘] โกนวาภิสะปะตี อัญญัง
อะสัทธัง สะกะสาสะเน
เมตตะวา จะ อะสัทเธปิ
สะเจ โส นะ ตะถาคะโต.
ศาสดาคนไรหนอที่ไม่สาปแช่งคนอื่น
ผู้ไม่เชื่อถือศาสนาของตัว
และกลับมีเมตตาแม้ในผู้ที่ไม่เชื่อถือ
ถ้าศาสดาคนนั้นมิใช่พระตถาคต
[๙] โก นุ สาสะติ อัตถานัง
ตะยัง อิธะ อะสาสิยัง
สัทธิง สัมปาทะเนเหวะ
สะเจ โส นะ ตะถาคะโต.
ศาสดาคนไรหนอที่สั่งสอนประโยชน์ทั้งสาม
ซึ่งยังไม่มีใครสอนในโลกนี้
พร้อมทั้งข้อปฏิบัติต่างๆ ที่จะให้บรรลุประโยชน์เหล่านั้น
ถ้าศาสดาคนนั้นมิใช่พระตถาคต
[๑๐] กายะวาจา สุสีเลนะ
อะโถ จิตตัง สะมาธินา
ทิฏฐิง ปัญญายะ สัตเตหิ
รักขาเปติ มะหามุนิ.
พระมหามุนีย่อมนำหมู่สัตว์
ให้รักษากายวาจาด้วยศีลอันบริสุทธิ์
ให้คุ้มครองจิตด้วยสมาธิ
ให้สำรวมทิฏฐิด้วยปัญญา
[๑๑] โลโก ทุกเขนะ สันนัทโธ
ตัณหา ทุกขัสสะ สัมภะวา
ตัณหาฆาเตนะ ทุกขันตัง
พุทโธ เทเสสิ ปาทะนัง.
โลกถูกรัดรึงด้วยทุกข์
ความทะยานอยากเป็นต้นเหตุให้เกิดทุกข์
จะถึงที่สุดทุกข์ได้เพราะฆ่าความทะยานอยาก
พระพุทธเจ้าจึงทรงแสดงปฏิปทาที่จะให้ถึงที่สุดทุกข์ไว้
[๑๒] เอถะ โภนตา นิสาเมถะ
สัมมาสัมพุทธะสาสะนัง
ตะโต นัง ปะฏิปัชชิต๎วา
ปิเวถะ อะมะตัง ระสัง.
มาเถิด ท่านผู้เจริญทั้งหลาย จงใคร่ครวญพิสูจน์
คำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าดู
ต่อจากนั้น จงปฏิบัติตามคำสอนนั้น
ก็จะได้ดื่มอมฤตรส
[๑๓] อิมายะ กะวิวาจายะ
มะยา สัจจัง สุภาสิตัง
จิรัง ติฏฐะตุ สัทธัมโม
อะนุกัมปายะ ชันตุโนติ.
ความสัตย์อันข้าพเจ้ากล่าวดีแล้ว
ด้วยสำนวนกวีนี้
ขอพระสัทธรรมจงดำรงอยู่
เพื่ออนุเคราะห์ประชาสัตว์
ตลอดกาลนาน เทอญ.
…………………………………
วิสาขภาษิต
สามเณรบุญรอด สุชีโว ป.ธ.๗
วัดกันมาตุยาราม
ประพันธ์ พ.ศ.๒๔๘๐
…………………………………
วิสาขปุรณมีบูชา
ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือนวิสาขะ (เดือน ๖)
นาวาเอก ทองย้อย แสงสินชัย
๖ พฤษภาคม ๒๕๖๓
๑๐:๑๙
…………………………….
…………………………….