เทคนิค (บาลีวันละคำ 1,563)

เทคนิค

บาลีว่าอย่างไร

พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2554 บอกไว้ว่า –

“เทคนิค : (คำนาม) ศิลปะหรือกลวิธีเฉพาะวิชานั้น ๆ. (อ. technique).”

โปรดสังเกตว่า พจนานุกรมฯ ไม่ได้บอกคำอ่านไว้

แต่โดยทั่วไป “เทคนิค” นิยมอ่านว่า เท็ก-หฺนิก

คำว่า technique ราชบัณฑิตยสภาบัญญัติศัพท์เป็นคำไทยว่า “กลวิธี”

พจน.54 บอกความหมายของ “กลวิธี” ไว้ดังนี้ –

“กลวิธี : (คำนาม) วิธีพลิกแพลง โดยอาศัยความรู้ความชํานาญ.”

(ดูเพิ่มเติม : กลวิธี บาลีวันละคำ (470) 28-8-56)

คำว่า “กล” บาลีเป็น “กลา” (กะ-ลา) รากศัพท์มาจาก กลฺ (ธาตุ = นับ, คำนวณ) + อ ปัจจัย + อา ปัจจัยเครื่องหมายอิตถีลิงค์

: กลฺ + อ = กล + อา = กลา แปลตามศัพท์ว่า “ส่วนอันเขานับด้วย 1 เป็นต้น”

“กลา” ในบาลีใช้ในความหมายดังนี้ –

(1) เสี้ยวเล็กๆ ของส่วนที่เต็ม, ส่วนที่เล็กน้อยเหลือประมาณ (a small fraction of a whole, infinitesimal part)

(2) ศิลปะ, การหลอกลวง (an art, a trick)

“กลา” ในบาลี เราเอามาใช้เป็น “กล” ในภาษาไทย

พจน.54 บอกความหมายของ “กล” ไว้ดังนี้ –

1. การลวงหรือล่อลวงให้หลงหรือให้เข้าใจผิดเพื่อให้ฉงนหรือเสียเปรียบ เช่น เล่ห์กล

2. เล่ห์เหลี่ยม เช่น กลโกง

3. เรียกการเล่นที่ลวงตาให้เห็นเป็นจริงว่า เล่นกล

4. เครื่องกลไก, เครื่องจักร, เครื่องยนต์ เช่น ช่างกล

5. เช่น, อย่าง, เหมือน เช่น เหตุผลกลใด

6. เคลือบแฝง เช่น ถ้าจําเลยให้การเป็นกลความ

จะเห็นได้ว่า ความหมายข้อ 1, 2 และ 3 ตรงกับความหมายของ “กลา” ในบาลี

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล technique เป็นบาลีว่า –

Kalākosalla กลาโกสลฺล (กะ-ลา-โก-สัน-ละ) = ความฉลาดในกลวิธี

ในภาษาอังกฤษมีคำ technics อีกคำหนึ่ง ซึ่งคล้ายกับ technique และบางทีก็เคยเห็นใช้ในความหมายคล้ายๆ กัน หรือใช้แทนกัน

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล technics เป็นบาลีว่า –

sippakalā สิปฺปกลา (สิบ-ปะ-กะ-ลา) = กลวิธีในการแสดงความสามารถ

คือ บางคนมีความสามารถ แต่ไม่มีกลวิธีที่จะแสดงความสามารถออกมา “สิปฺปกลา” หมายถึง มีความสามารถด้วย และมีกลวิธีที่จะแสดงความสามารถนั้นออกมาให้ปรากฏได้ด้วย

คำว่า “เทคนิค” ยังทำให้นึกถึงคำว่า technical อีกคำหนึ่ง เช่นในคำว่า technical term ที่มักพูดทับศัพท์ หรือแปลกันว่า “ศัพท์เทคนิค” หรือ “ศัพท์วิชาการ”

พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล technical เป็นบาลีว่า –

(1) pāribhāsika ปาริภาสิก (ปา-ริ-พา-สิ-กะ) = สิ่งที่สว่างรอบตัว (ถ้านึกถึงคำว่า “มืดแปดด้าน” จะเข้าใจคำนี้ได้ทันที ถ้ามี “ปาริภาสิก” ก็รับรองได้ว่าจะไม่ต้องเผชิญภาวะมืดแปดด้านอย่างแน่นอน)

(2) sippanissita สิปฺปนิสฺสิต (สิบ-ปะ-นิด-สิ-ตะ) = สิ่งที่อิงอาศัยความสามารถ (ขึ้นอยู่กับความสามารถเฉพาะทาง)

สรุปว่า “เทคนิค” ในบาลีใช้ศัพท์ได้หลายศัพท์ดังแสดงมา

………….

ดูก่อนภราดา!

“เทคนิค” เป็นอัพยากตธรรม คือไม่ดีไม่ชั่วในตัวมันเอง >

: ใช้ทำบาป ก็ขาดทุน

: ใช้ทำบุญ ก็ได้กำไร

14-9-59

ดูโพสต์ในเฟซบุ๊กของครูทองย้อย