ทัศนคติ (บาลีวันละคำ 432)
ทัศนคติ
(บาลีไทย)
อ่านว่า ทัด-สะ-นะ-คะ-ติ
“ทัศน-” บาลีเป็น “ทสฺสน” (ทัด-สะ-นะ) แปลว่า การเห็น, การมองดู, การสังเกต, สิ่งที่เห็น, การเล็งเห็น, เครื่องรู้เห็น, ความเห็น, ทฤษฎี, ลัทธิ, ทิฐิ, การแสดง (ดูเพิ่มเติมที่ บาลีวันละคำ (352) 29-4-56)
“คติ” (คะ-ติ) แปลตามศัพท์ว่า “การไป” แต่มีความหมายอย่างอื่นอีก คือ การจากไป, การผ่านไป, ทางไป, ที่ไป, ที่อยู่, ที่เกิดใหม่, ภพภูมิที่ไปเกิด, ทิศทาง, แนวทาง, วิถีชีวิต, ความเป็นไป, แบบอย่าง, วิธี (ดูเพิ่มเติมที่ บาลีวันละคำ (351) 28-4-56)
ทัศน + คติ = ทัศนคติ เป็นศัพท์บัญญัติทางวิชาจิตวิทยา จากภาษาอังกฤษว่า attitude และมีศัพท์บัญญัติอีกคำหนึ่งว่า “เจตคติ” (เจ-ตะ-คะ-ติ) พจน.42 บอกความหมายดังนี้ –
ทัศนคติ = แนวความคิดเห็น
เจตคติ = ท่าทีหรือความรู้สึกของบุคคลต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
ความหมาย :
ทัศนคติ (Attitude) โดยภาพรวมหมายถึง ความรู้ ความเข้าใจ ความรู้สึกของบุคคลที่มีต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ซึ่งเป็นผลมาจากประสบการณ์หรือสิ่งแวดล้อมอันมีแนวโน้มที่จะให้บุคคลแสดงปฏิกิริยาและกระทำต่อสิ่งนั้น ๆ ในทางสนับสนุนหรือปฏิเสธ ทัศนคติเป็นสิ่งที่ไม่สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน การที่จะรู้ถึงทัศนคติของบุคคลใดบุคคลหนึ่งได้ต้องใช้วิธีแปลความหมายของการแสดงออก (รุ่งนภา บุญคุ้ม. 2536. ทัศนคติของพัฒนากรต่อนโยบายการจัดตั้งศูนย์สาธิตการตลาด : กรณีศึกษาศูนย์ช่วยเหลือทางวิชาการพัฒนาชุมชน เขตที่ 3. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, กรุงเทพ ฯ)
คำว่า “ทสฺสนคติ-ทัศนคติ” ไม่พบว่ามีใช้ในคัมภีร์บาลี
พจนานุกรมอังกฤษ-บาลี แปล attitude เป็นบาลีว่า อาการ, วิลาส, สณฺฐิติ
การแปล attitude ว่า “ทัศนคติ” หรือ “เจตคติ” จึงเป็นไปตามทัศนคติของนักวิชาการไทย
: ทัศนคติ เปลี่ยนได้
แต่ทัศนะที่มีอคติ เปลี่ยนยาก